Przykłady historyczne, literackie i filmowe dowodzą ogromnego zainteresowania, jakie ludzkość przejawiała w odniesieniu do niecodziennych spotkań Słońca i Księżyca. Także dziś – mimo że natura zjawiska jest powszechnie znana – całkowite zaćmienia wzbudzają niekłamane zainteresowanie nawet tych, którym astronomia wydaje się dziedziną obcą i niezrozumiałą. Ostatnie całkowite zaćmienie w Europie (1999) przykuło uwagę milionów ludzi.  Było to jedno z najdonioślejszych wydarzeń medialnych roku.

W pas księżycowego cienia zjechało ok. 100 milionów widzów; niektórzy pokonywali tysiące  kilometrów (także liczni obserwatorzy z Polski), aby przeżyć noc w środku dnia. Niesamowity widok "czarnego Słońca”, obok którego świecą gwiazdy i planety, pozostawia niezatarte wrażenie…

Kolejna szansa na niezwykły spektakl pojawiła się 29 marca 2006 roku. Pas całkowitego zaćmienia przeszedł przez Afrykę środkową i północną (Libia, Egipt), następnie zaś cień Księżyca wkroczył nad Morze Śródziemne, by ok. 12:55 czasu polskiego dotknąć południowego wybrzeża Turcji.

W zasięgu zjawiska znalazł się znany, duży nadmorski kurort – Antalya, gdzie całkowite zaćmienie trwało blisko 4 minuty. Antalya jest malowniczo położona nad zatoką, posiada liczne zabytki, a wieloletnie dane klimatyczne z różnych źródeł wskazują, że szansa na dobre warunki do obserwacji wynosi ponad 60%. Niezwykłą scenerię dla przeżyć związanych z zaćmieniem stwarzają okolice niedużej, sąsiedniej miejscowości pod nazwą Side, gdzie zachowały się ruiny starożytnych greckich budowli.

Po zetknięciu się z tarczą Słońca, Księżyc stopniowo nasuwa się na słoneczny dysk. Tuż przed osiągnięciem fazy całkowitej pojawia się zjawisko "pereł Bailey’a". Są to ostatnie promienie Słońca przeciskające się przez wierzchołki gór na krawędzi Księżyca. Kiedy następuje całkowite zakrycie, zza księżycowej tarczy ukazuje się niezwykłe zjawisko korony słonecznej. Gołym okiem można ją dostrzec tylko podczas całkowitego zaćmienia. Korona to najbardziej zewnętrzna warstwa atmosfery naszej gwiazdy dziennej rozgrzana do temperatury miliona stopni Celsjusza!

Przez specjalnie przygotowany sprzęt optyczny można dostrzec erupcje słonecznej materii zwane protuberancjami, które wznoszą się na wysokość nawet kilkudziesięciu tysięcy kilometrów nad powierzchnię Słońca.

Następna szansa na całkowite zaćmienie Słońca w tak dogodnych warunkach w Europie pojawi się
w 2026 roku. Dla Polski – niestety - kosmiczna fortuna w XXI wieku w ogóle nie jest łaskawa.
Na całkowite zaćmienie czekać będziemy nad Wisłą do 7 października 2135 roku…
foto: Jerzy Rafalski i Piotr Majewski